ทำไมจีนต้องส่งอาวุธช่วยรัสเซียทำสงครามยูเครนด้วย?

Related posts

เจาะเหตุโศกนาฏกรรมพิธีฮัจญ์ ยอดดับพุ่งทะลุหลักพัน

มิถุนายน 30, 2024

มองฉากทัศน์การเมืองอิหร่านหลังสิ้น ปธน.ซัยยิด อิบรอฮีม รออีซี่ (ตอนที่๒)

มิถุนายน 22, 2024

ทำไมจีนต้องส่งอาวุธช่วยรัสเซียทำสงครามยูเครนด้วย?

ต้นฉบับบทความ Why China just might arm up Russia’s war
By MICHAEL A ALLEN

Burapanews สำนักข่าวต่างประเทศ รายงานว่า ถ้าหากรัสเซียชนะสงครามในยูเครน มันก็จะสอดคล้องเข้ากันได้ดีกับเป้าหมายของจีนในเรื่องที่ประสงค์จะเปลี่ยนแปลงรูปร่างหน้าตาการเมืองโลกและอำนาจในทั่วโลกเสียใหม่ รวมทั้งยังสามารถเป็นพลังเกื้อหนุนการผงาดขึ้นมาสู่ฐานะอภิมหาอำนาจของจีนเองอีกด้วย

จีนกำลังพิจารณา [1] ที่จะส่งอาวุธ เครื่องกระสุน และโดรน ไปให้แก่รัสเซีย ทั้งนี้ตามข้อมูลข่าวสารที่คณะบริหารไบเดนได้ลดชั้นความลับและเผยแพร่ออกมาเมื่อช่วงสิ้นเดือนกุมภาพันธ์ 2023

ความช่วยเหลือทางทหารของจีนซึ่งกำลังพิจารณากันอยู่นี้ จะเป็นการให้การสนับสนุนโดยตรงแก่สงครามของรัสเซียในยูเครน [2]

การเปิดเผยต่อสาธารณชนเช่นนี้ ซึ่งบังเกิดขึ้นในเวลาไม่ถึงเดือนหลังจากกองทัพอากาศสหรัฐฯ ได้ยิงบัลลูนจีนลูกหนึ่งตก [3] โดยกล่าวหาว่ามันถูกใช้เพื่อวัตถุประสงค์ในการสอดแนมสืบความลับ ดังนั้น จึงยิ่งเพิ่มความตึงเครียดที่มีอยู่แล้วระหว่างสหรัฐฯ กับจีน

นอกจากนั้น มันยังปรากฏออกมาขณะที่รัสเซียกำลังเผชิญค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้นเรื่อยๆ ในสงครามที่ตนกระทำอยู่ในยูเครน [4] –ทั้งในแง่การเงินและในแง่ชีวิตมนุษย์

ความเพลี่ยงพล้ำเช่นนี้ผลักดันรัสเซียให้ต้องเสาะแสวงความช่วยเหลือ [5] จากสถานที่ซึ่งรัฐบาลรัสเซียสามารถวาดหวังได้

ทั้งนี้ รัสเซียประสบความสำเร็จในการหาทางให้ได้รับอาวุธและความสนับสนุนทางทหารอื่นๆ จากพวกพันธมิตร อย่างเช่น เกาหลีเหนือ [6] และประเทศเพื่อนบ้านอย่างเบลารุส [7] นอกจากนั้น รัสเซียยังหันมาหาพวกประเทศเป็นกลางอย่างเช่น อินเดีย [8] และจีน [9] ซึ่งแดนหมีขาวสามารถขายน้ำมันและก๊าซให้ ทำให้มีเงินทองไหลเข้าประเทศมากขึ้น

จีนเองยังไม่เคยมีการประกาศต่อสาธารณชนว่าตัดสินใจที่จะให้ความช่วยเหลือทางทหาร [10] แก่รัสเซียแต่อย่างใด

ตัวผมเองเป็นนักวิชาการ [11] ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ [12] ซึ่งงานที่ทำอยู่โฟกัสไปที่การแข่งขันชิงชัยที่เพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ระหว่างสหรัฐฯ กับจีน [13] เมื่อพิจารณาโดยอิงอาศัยงานวิจัยของผมแล้ว ผมมีความแน่ใจว่ารัสเซียยินดีต้อนรับ [14] ความช่วยเหลือใดๆ ก็ตามที่จีนจะเสนอให้

การที่จีนจะตัดสินใจในเรื่องเข้าเกี่ยวข้องพัวพันกับสงครามยูเครนหรือไม่นั้น จะมาจากการคิดคำนวณด้วยความระมัดระวัง โดยคำนึงทั้งเรื่องผลประโยชน์และความเสี่ยงในระยะยาวไกลต่างๆ ที่อาจจะเกิดขึ้น เช่นเดียวกับอิทธิพลของพวกมหาอำนาจตะวันตก

แต่ผมคิดว่าเมื่อถึงเวลาที่จีนต้องเลือกว่าจะให้การสนับสนุนรัสเซียหรือไม่นั้น จะคำนึงจากข้อพิจารณาหลักๆ รวม 2 ประการด้วยกัน ได้แก่ การสู้รบขัดแย้งในยูเครนจะกระทบกระเทือนอย่างไรต่อการเติบโตของจีนในการเมืองโลกโดยองค์รวม และจะกระทบกระเทือนอย่างไรต่อผลประโยชน์ของจีนในเรื่องการเข้ารุกรานไต้หวัน [15]

จุดยืนอย่างเป็นทางการของจีน

การให้ความช่วยเหลือทางทหารอย่างขนานใหญ่แก่กองทัพที่กำลังต่อสู้ดิ้นรนอยู่ในสงครามนั้น ไม่ใช่เรื่องราคาถูกๆ เลย สหรัฐฯ ใช้จ่ายงบประมาณไปมากกว่า 75,000 ล้านดอลลาร์ [16] แล้วในการให้ความช่วยเหลือแก่ยูเครนในปี 2022 แต่ถึงแม้ต้นทุนของสงครามจะสูงลิ่ว จีนก็ยังคงกำลังพิจารณาที่จะจัดส่งพวกฮาร์ดแวร์ทางทหารให้แก่รัสเซีย ทั้งนี้ด้วยเหตุผล 2-3 ประการ

มองกันในแง่เศรษฐกิจ ผลประโยชน์ของจีนในรัสเซียครอบคลุมทั้งเรื่องเงินทอง พลังงาน และพวกโอกาสทางการค้า

ระหว่างยุคสงครามเย็น สหรัฐฯ ประสบความสำเร็จในการตอกลิ่มทำให้ 2 ประเทศนี้แยกห่างออกจากกัน [17] อย่างไรก็ดี ภายหลังสงครามเย็น รัสเซียกับจีนก็กลับเติบโตเพิ่มความใกล้ชิดกันยิ่งขึ้นเรื่อยๆ รวมทั้งยังมีการเชื่อมโยงผูกพันกันในทางเศรษฐกิจ [18]

ตั้งแต่ที่รัสเซียเริ่มเปิดฉากการรุกรานยูเครนอย่างเต็มขนาดในเดือนกุมภาพันธ์ 2022 จีนดูเหมือนกับพยายามเป็นกลางแบบเอนเอียงไปในทาง “โปรรัสเซีย” [19] นั่นคือโดยทางการแล้วจีนประกาศวางตัวเป็นกลาง และไม่ได้มีการสร้างคุณูปการให้แก่การสู้รบขัดแย้งคราวนี้ ทว่าพวกเจ้าหน้าที่รัฐบาลจีนยังคงขานรับเรื่องเล่าเกี่ยวกับสงครามนี้ในมุมมองของรัสเซียและการโฆษณาชวนเชื่อของรัสเซีย [20] ขณะเดียวกับที่เพิกเฉยละเลยสิ่งที่ยูเครนกำลังบอกกล่าวแก่โลก

จีนวิพากษ์วิจารณ์การที่ตะวันตกเข้าแทรกแซง [21] ในสงครามครั้งนี้ ขณะเดียวกัน ได้เสนอแผนสันติภาพสำหรับคลี่คลายการสู้รบขัดแย้งครั้งนี้ [22] –ทว่าไม่ได้มีการเรียกร้อง [23] อย่างแท้จริงใดๆ ให้รัสเซียถอนทหารของตนออกไปจากยูเครน

จวบจนถึงเวลานี้ จีนยังคงหยุดยั้งไม่ได้มีการส่งความช่วยเหลือทางทหารให้แก่รัสเซีย การหันหัวเลี้ยวกลับในเรื่องนี้ย่อมหมายถึงการผละออกจากนโยบายแต่เดิมของจีนในเรื่องที่โดยทางการแล้วจะวางตัวเป็นกลาง

รัฐมนตรีต่างประเทศ เซียร์เก ลาฟรอฟ ของรัสเซีย นั่งคนละฟากของโต๊ะกับรัฐมนตรีต่างประเทศ ฉิน กัง ของจีน ในการพบปะหารือข้างเคียงการประชุมระดับรัฐมนตรีต่างประเทศของกลุ่ม จี-20 ที่กรุงนิวเดลี ประเทศอินเดีย ช่วงต้นเดือนมีนาคม 2023 นี้ (ภาพเผยแพร่โดยกระทรวงการต่างประเทศรัสเซีย)
รัฐมนตรีต่างประเทศ เซียร์เก ลาฟรอฟ ของรัสเซีย นั่งคนละฟากของโต๊ะกับรัฐมนตรีต่างประเทศ ฉิน กัง ของจีน ในการพบปะหารือข้างเคียงการประชุมระดับรัฐมนตรีต่างประเทศของกลุ่ม จี-20 ที่กรุงนิวเดลี ประเทศอินเดีย ช่วงต้นเดือนมีนาคม 2023 นี้ (ภาพเผยแพร่โดยกระทรวงการต่างประเทศรัสเซีย)

ศัตรูร่วม

อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จของรัสเซียในยูเครน จะสอดคล้องเข้ากันได้ดีกับเป้าหมายของจีนในเรื่องที่ประสงค์จะเปลี่ยนแปลงรูปร่างหน้าตาการเมืองโลก และอำนาจในทั่วโลกเสียใหม่ [24] รวมทั้งสามารถอำนวยความสะดวกให้แก่การผงาดขึ้นมาของจีนเองในฐานะที่เป็นประเทศผู้นำทางเศรษฐกิจและทางทหารรายหนึ่ง [25]

เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ปีที่แล้ว ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีน ได้พบปะหารือกับประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ของรัสเซีย ระหว่างการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาวในกรุงปักกิ่ง พวกเขาได้ออกเอกสารร่วม [26] ซึ่งเรียกร้องให้เปลี่ยนแปลงรูปร่างหน้าตาของการเมืองโลกกันใหม่ คำแถลงเนื้อหายาวเหยียดฉบับนี้ให้รายละเอียดเกี่ยวกับค่านิยมต่างๆ ที่สองฝ่ายมีอยู่ร่วมกัน ตลอดจนวิสัยทัศน์สำหรับโลกที่ปราศจากสหรัฐฯ เป็นผู้นำรายสำคัญ และโดยที่จีนกับรัสเซียมีอำนาจในการควบคุมและมีอิทธิพลเพิ่มมากขึ้น

ต่อมา ในวันที่ 2 มีนาคม 2023 รัฐมนตรีกลาโหมของจีน และของรัสเซียได้พบปะหารือกัน และรัฐบาลจีนได้เผยแพร่คำแถลงฉบับหนึ่ง [27] ซึ่งย้ำเน้นถึงจุดนี้ โดยกล่าวว่าประเทศทั้งสอง “ได้ธำรงรักษาการพัฒนาที่มีความมั่นคงและสม่ำเสมอ กำลังจัดวางกระบวนทัศน์ใหม่สำหรับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศใหญ่ๆ รูปแบบใหม่ขึ้นมา”

พวกนักรัฐศาสตร์ [28] และนักวิชาการด้านสิทธิมนุษยชน [29] ต่างไม่ได้มองว่า รัสเซีย [30] หรือจีน [31] เป็นชาติประชาธิปไตยหรือมีความเสรีทางการเมือง แต่ทั้ง 2 ประเทศต่างยกย่องประเพณีแห่งประชาธิปไตยของพวกเขาเอง และกล่าวว่าพวกเขามีจุดยืนคัดค้านโลกซึ่งสหรัฐฯ ถือสิทธิเที่ยวประกาศว่าประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนในเวอร์ชันของสหรัฐฯ คือทางเลือกเพียงหนึ่งเดียวที่มีอยู่

ปัจจัยเรื่องไต้หวัน

เหตุผลอีกประการหนึ่งที่จีนอาจต้องการให้รัสเซียประสบความสำเร็จในยูเครน ได้แก่การที่ชัยชนะของรัสเซียจะทำให้จีนได้รับการสนับสนุนจากภายนอกมากขึ้น [32] ในเรื่องแผนการใดๆ ก็ตามที่จะเข้ายึดไต้หวันหรือดินแดนอื่นๆ ไต้หวันนั้นเป็นเกาะ [33] ที่อยู่นอกชายฝั่งของจีนที่ประกาศอ้างตนเป็นเอกราช ทว่าจีนยืนยันว่าไต้หวันนั้นเป็นเพียงมณฑลที่พยายามแยกตัวออกไป ซึ่งตนต้องการที่จะกลับเข้าไปควบคุมอีกคำรบหนึ่ง

ถ้าหากรัสเซียชนะ [34] ในสงครามยูเครนได้อย่างรวดเร็วอย่างที่พวกเขาวางแผนเอาไว้ตั้งแต่แรกๆ นี่ก็อาจจะเป็นการแผ้วถางทางให้แก่จีนในความพยายามที่จะเข้ารุกรานไต้หวันในทำนองเดียวกัน [35] ทว่าชัยชนะอย่างรวดเร็วนี้มิได้เกิดขึ้นมา

กระนั้น สงครามรัสเซีย-ยูเครนที่ดำเนินไปอย่างยืดเยื้อก็อาจกลายเป็นการเสนอโอกาสชนิดใหม่ให้แก่จีนในเรื่องไต้หวัน ด้วยการหันเหทั้งเงินทองงบประมาณ ทรัพยากรทางทหาร และความสนใจของสหรัฐฯ ให้ออกไปจากเกาะแห่งนี้

รัฐมนตรีต่างประเทศ ฉิน กัง ของจีน กล่าวให้เหตุผล [36] เมื่อวันที่ 7 มีนาคม 2023 ที่ผ่านมาว่า เนื่องจากสหรัฐฯ ขายอาวุธให้แก่ไต้หวัน [37] เรื่องนี้ทำให้จีนมีความชอบธรรมที่จะขายอาวุธให้แก่รัสเซียบ้าง

นักวิพากษ์วิจารณ์บางรายชี้ว่า การที่สหรัฐฯ ให้ความช่วยเหลือแก่ยูเครน ทำให้เป็นเรื่องลำบากมากขึ้นสำหรับสหรัฐฯ ที่จะอ้างความชอบธรรม [38] ในการเข้าพิทักษ์ปกป้องไต้หวัน ถ้าหากจีนพยายามที่จะเข้ายึดครองเกาะแห่งนี้

ขณะที่การที่จีนเข้ารุกรานไต้หวัน ดูเหมือนไม่น่าที่จะเกิดขึ้นมาในระยะสั้น [39] – และผู้เชี่ยวชาญบางรายกล่าวว่า ความเคลื่อนไหวเช่นนั้นจะกลายเป็นความหายนะสำหรับจีน [40] — แต่ทั้งสหรัฐฯ และจีนต่างก็มีผลประโยชน์อันมหึมาผูกพันอยู่กับสถานะเดิมเวลานี้ในเรื่องชะตากรรมของไต้หวันตลอดจนภูมิภาคที่แวดล้อมรายรอบ

สหรัฐฯ และจีนต่างมีความเคลื่อนไหวในช่วงหลังๆ นี้เพื่อการปรากฏตัวทางทหารมากขึ้นในภูมิภาคทะเลจีนใต้ โดยที่จีนได้เพิ่มการสำแดงแสนยานุภาพทางทหารรอบๆ ไต้หวัน [41] ส่วนสหรัฐฯ ประกาศเมื่อเร็วๆ นี้ว่าจะจัดส่งกองทหารและอาวุธยุทโธปกรณ์เข้าไปที่ฟิลิปปินส์ [42] ซึ่งเป็นฐานทัพทหารทางยุทธศาสตร์แห่งหนึ่งที่อยู่ติดๆ กับไต้หวัน

แรงกดดันจากตะวันตก

ในระยะ 2-3 เดือนที่ผ่านมา [43] คณะบริหารไบเดน และมหาอำนาจตะวันตกรายอื่นๆ ได้เตือนจีนว่า อย่าได้เข้าไปเกี่ยวข้องพัวพันในการสู้รบขัดแย้งยูเครน

เมื่อเดือนมีนาคม 2023 นายกรัฐมนตรี โอลาฟ ชอลซ์ ของเยอรมนี [44] ออกมาเตือนจีนอย่างเปิดเผยว่า ถ้าจีนเข้าเกี่ยวข้องแล้วก็จะก่อให้เกิดผลพวงต่อเนื่องต่างๆ ติดตามมา

หากพิจารณาจากการที่จีนไม่ได้มีการก้าวคืบเพื่อแสดงความสนับสนุนรัสเซียอย่างเป็นทางการแล้ว ความพยายามเหล่านี้ก็ดูเหมือนประสบความสำเร็จเป็นอันดี [45]

อย่างไรก็ตาม การวิจัยแสดงให้เห็นว่า ประเทศต่างๆ เข้าแทรกแซงในการสู้รบขัดแย้งทั้งหลายเมื่อพวกเขาคิดว่าผลประโยชน์ต่างๆ ของพวกเขาอาจจะถูกกระทบกระเทือน [46] และเมื่อพวกเขาเห็นว่าพวกเขาสามารถสร้างความแตกต่างขึ้นมาได้ [47] นี่ก็อาจจะกลายเป็นปัจจัยหนึ่งซึ่งผลักดันจีนให้เข้าเกี่ยวข้องพัวพันมากขึ้นในสงครามของรัสเซีย

ไมเคิล เอ แอลเลน เป็นศาสตราจารย์ทางรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยบอยซีสเตท (Boise State University) เมืองบอยซี รัฐไอดาโฮ สหรัฐฯ

(ข้อเขียนนี้มาจากเว็บไซต์ เดอะ คอนเวอร์เซชั่น https://theconversation.com/ โดยสามารถติดตามอ่านข้อเขียนดั้งเดิมชิ้นนี้ได้ที่ https://theconversation.com/russia-wants-military-aid-from-china-heres-why-this-deal-could-help-china-too-201284

เชิงอรรถ

[1] https://www.politico.com/news/2023/02/24/china-weapons-russia-ukraine-war-00084425
[2] https://apnews.com/article/russia-ukraine-politics-government-antony-blinken-china-6ad43aa87f086acce31a1de63c6caf15
[3] https://theconversation.com/spy-balloon-drama-elevates-public-attention-pressure-for-the-us-to-confront-china-199484
[4] https://www.wilsoncenter.org/blog-post/putins-war-costs-shifting-burden-population
[5] https://doi.org/10.1177/0022343311411959
[6] https://www.thedefensepost.com/2022/09/12/russia-weapons-resupply-problems/
[7] https://theconversation.com/3-reasons-belarus-is-helping-russia-wage-war-against-ukraine-177984
[8] https://www.themoscowtimes.com/2022/11/29/russia-turns-to-india-for-help-as-western-sanctions-bite-reuters-a79539
[9] https://www.reuters.com/business/energy/chinas-march-imports-russian-oil-may-hit-record-shiptracking-data-2023-03-02/
[10] https://www.defense.gov/News/News-Stories/Article/Article/3306439/dod-official-says-us-not-yet-seeing-china-giving-lethal-aid-to-russia/
[11] http://ma-allen.com/
[12] https://scholar.google.com/citations?user=bSApaj4AAAAJ&hl=en
[13] https://www.amazon.com/Beyond-Wire-Military-Deployments-BRIDGING-ebook/dp/B0BPPT4CJD/
[14] https://www.nytimes.com/2022/03/13/us/politics/russia-china-ukraine.html
[15] https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2022/12/china-takeover-taiwan-xi-tsai-ing-wen/671895/
[16] https://www.cfr.org/article/how-much-aid-has-us-sent-ukraine-here-are-six-charts
[17] https://warontherocks.com/2021/08/driving-a-wedge-between-china-and-russia-wont-work/
[18] https://chinapower.csis.org/history-china-russia-relations/
[19] https://qz.com/2141404/chinese-scholars-warn-of-cost-of-pro-russia-neutrality
[20] https://www.stimson.org/2023/ukraine-at-one-year-has-china-supported-russia/
[21] https://www.cnn.com/2023/02/23/china/china-position-political-settlement-ukraine-intl-hnk/index.html
[22] https://foreignpolicy.com/2023/03/06/china-russia-war-taiwan-ukraine-peace-plan-xi-putin
[23] https://www.bbc.com/news/world-europe-64762219
[24] https://www.economist.com/special-report/2022/10/10/china-wants-to-change-or-break-a-world-order-set-by-others
[25] https://www.bbc.com/news/world-asia-china-59600475
[26] http://www.en.kremlin.ru/supplement/5770
[27] http://sa.china-embassy.gov.cn/eng/zgyw/202303/t20230305_11035968.htm
[28] https://www.systemicpeace.org/polityproject.html
[29] https://www.v-dem.net/documents/29/V-dem_democracyreport2023_lowres.pdf
[30] https://freedomhouse.org/country/russia/nations-transit/2020
[31] https://freedomhouse.org/country/china/freedom-world/2021
[32] https://www.newyorker.com/news/daily-comment/russia-and-china-unveil-a-pact-against-america-and-the-west
[33] https://www.bbc.com/news/world-asia-china-59900139
[34] https://qz.com/2154947/why-russia-wants-to-win-its-war-against-ukraine-by-may-9
[35] https://foreignpolicy.com/2022/02/18/us-russia-china-war-nato-quadrilateral-security-dialogue/
[36] https://www.npr.org/2023/03/07/1161570798/china-accuses-u-s-of-containment-warns-of-potential-conflict
[37] https://www.reuters.com/world/asia-pacific/taiwan-reports-21-chinese-air-force-planes-entered-its-air-defence-zone-2023-03-02/
[38] https://www.washingtonpost.com/national-security/2023/02/22/taiwan-weapons-china-gallagher/
[39] https://www.atlanticcouncil.org/content-series/reality-check/reality-check-10-china-will-not-invade-taiwan/
[40] https://www.theguardian.com/world/2023/jan/10/taiwan-invasion-by-china-would-fail-but-at-huge-us-cost-analysts-war-game-finds
[41] https://www.aljazeera.com/news/2023/3/2/taiwan-china-12
[42] https://theconversation.com/the-us-and-the-philippines-military-agreement-sends-a-warning-to-china-4-key-things-to-know-199159
[43] https://apnews.com/article/russia-ukraine-putin-politics-antony-blinken-xi-jinping-4501b49359d73b6efbac87b2af54f189
[44] https://www.pbs.org/newshour/world/german-chancellor-scholz-warns-of-consequences-if-china-sends-arms-to-russia
[45] https://www.stimson.org/2023/ukraine-at-one-year-has-china-supported-russia/
[46] https://doi.org/10.1017/S0007123412000506
[47] https://doi.org/10.1111/isqu.12036